Gwenc'hlan est un barde
légendaire breton du VI° siècle.
Selon Hersart de la Villemarqué, auteur du Barzaz Breiz,
Gwenc'hlan serait le sujet et l'auteur d’une gwerz
appelée Diougan Gwenc'hlan (La prophétie de Gwenc'hlan).
Dans ce texte, le barde est emprisonné et a les yeux crevés
pour avoir refusé de se convertir au christianisme.
Il chante, alors, qu'il n'a pas peur de mourir
et élabore une prophétie où il sera vengé..
La prophétie de Gwenc’hlan
Traduction: Armanel - conteur
Époque I
1. Le soleil sombre en l’océan,
Sur mon seuil, on entend mon chant.
2. J’étais jeune et chantais alors;
Je suis vieux, mais je chante encor'.
3. Chantant le jour, chantant la nuit,
Je chante et mon cœur est meurtri.
4. Tête baissée, plein d’affliction:
Mon chagrin n’est pas sans raison.
5. Ce n’est certes pas que j’aie peur;
Et j’attends la mort sans frayeur.
6. Je n’ai pas peur assurément;
J’ai vécu bien assez longtemps.
7. Tu cherches et ne me trouves pas;
Sans chercher, tu me trouveras.
8. Qu’importe ce qu’il m’adviendra,
Car ce qui doit être sera.
9. Mourir trois fois c’est notre lot
Avant notre éternel repos.
Paroles de la chanson
Diougan Gwenc'hlan
1 Pa guzh an heol, pa goeñv
ar mor
Me 'oar kanañ war dreuz ma dor
2 Pa oan
yaouank me a gane
Pa 'z on deut kozh, me 'gan ivez.
3
Me 'gan en noz, me 'gan en deiz
Ha me keuziet bras
koulskoude.
4 Mard eo ganin stouet ma beg,
Mar 'm eus
keuz n'eo ket hep abeg
5 Evit aon me n'em eus ket,
'M
eus ket aon da vout lazhet;
6 Evit aon me n'em eus ket,
Amzer a-walc'h ez on-me bet
7
Pan n' vin ket klasket 'vin kavet;
Met pa'z on klasket ned on
ket
8 Ne vern petra a c'hoarvezo
Pezh a zo dleet a
vezo
9 Ret eo d'an holl mervel teir gwezh
Kent evit
arsav en diwezh
Époque II
10. Hors du bois le vieux sanglier
Sort en boitant, le pied blessé.
11. De sa gueule ouverte le sang
S’écoule, et son crin est tout blanc.
12. Autour de lui ses marcassins
Grognent, car ils ont tous grand faim.
13. Le cheval de mer que je vois,
Le rivage en tremble d’effroi.
14. Comme neige blanche brillant,
Il porte au front cornes d’argent.
15. On voit sous lui bouillonner l’eau
Au feu tonnant de ses naseaux.
16. D’autres chevaux il en vient autant
Qu’il y a d’herbe au bord d’un étang.
17. – Cheval de mer, frappe-le donc
A la tête! Frappe et tiens bon!
18. Les pieds nus glissent dans le sang.
Frappe fort, frappe constamment!
19. Le sang monte comme un ruisseau!
Frappe donc encore, il le faut!
20. Le sang monte jusqu’au genou!
Comme un lac il s’étend partout!
21. Frappe plus fort! Et frappe bien!
Tu te reposeras demain.
22. Frappe-le, cheval des tempêtes,
Frappe-le fort! Frappe à la tête!
10 Me 'wel an hoc'h 'tont eus
ar c'hoad,
Hag eñ gwall-gamm, gwallet e droad,
11 E
veg digor ha leun a wad
Hag e reun louedet gant an oad
12 Hag o soroc'hal war e dro
Gant an naon e voc'higoù
13
Me 'wel ar morvac'h 'c'h enep-tont
Ken e kren an aod gant ar
spont;
14 Hag eñ ken gwenn hag an erc'h kann
'Zo en
e benn kerniel arc'hant
15 An dour dindanañ o virviñ
Gant
an tan-taran eus e fri
16 Morgezeg en-dro dezhañ ken
stank
Hag ar geot war lez ar stank
17 - Darc'h mat
'ta! Darc'h mat 'ta! Morvarc'h!
Darc'h war e benn! Darc'h mat
'ta! Darc'h!
18 Ken e riskl er gwad an treid nozh !
Gwazh ouzh gwazh! Darc'h 'ta!
Gwazh ouzh gwazh!
19 Me 'wel ar gwad betek e c'hlin,
Me
'wel ar gwad evel ullenn!
20 Gwazh ouzh gwazh! Darc'h 'ta!
gwazh ouzh gwazh!
Arsaviñ a ri 'benn arc'hoazh
21
Darc'h mat 'ta! Darc'h mat 'ta! Morvac'h!
Darc'h war e benn,
darc'h mat 'ta, darc'h!
22 Pa oan em bez yen hunet
dous
'Klevis an er 'gervel en noz,
Époque III
23. Dans ma tombe froide endormi,
J’entendis l’aigle dans la nuit
24. Lancer aux aiglons son appel
Et à tous les oiseaux du ciel.
25. Il disait dans son âpre chant:
– Prenez votre envol, vivement!
26. Chairs pourries de brebis, de chien
Ne valent la chair d’un Chrétien!
27. – Vieux corbeau de mer, O, dis-moi,
Dans tes griffes, que tiens-tu là?
28. La tête du Chef exécré
A laquelle il faut arracher
29. Ses deux yeux rouges, car jadis
A toi-même c’est ce qu’il fit.
30. – Et toi renard, viens et dis-moi:
Dans ta gueule que tiens-tu là?
31. – C’est son cœur sournois que je tiens;
Un cœur aussi faux que le mien.
32. Il avait médité ta mort
Et t’infligea ton triste sort.
33. – Dis-moi, crapaud, pourquoi tu couches,
Embusqué tout près de sa bouche?
34. – Il faut que je demeure ici
Pour happer au vol son esprit.
35. Rester en moi ma vie durant,
Ce sera là le châtiment
36. De son crime envers le poète
D’entre Port Blanc et Roche Verte .
23 Eñ a c'halve a eredigoù
Ha
'n holl evned eus an neñvoù;
24 Hag e lare dre o gervel
- Savit prim war ho
tiwaskell!
25 N'eo ket kig brein chas pe zeñved,
Kig
kresten 'rankomp da gavet!
26 - Morvran gozh, klev! lavar
din-me:
Petra 'choari ganit aze?
27 - Penn ar Penn-lu
'choari ganin,
E zaoulagad ruz a fell din,
28 E
zaoulagad a grapan naet
'N abeg d'az re en deus tennet.
29
- Na te, louarn, lavar din-me
Petra c'hoari ganit aze?
30
- E galon a c'hoari ganin
Oa ken diwir ha ma hini,
31
He deus droukc'hoantaet da lazhañ,
He deus da lazhet a bell
'zo
32 - Na te, lavar din-me, touseg!
Petra 'rez aze
'korn e veg?
33 - Me a zo amañ 'n em lakaet
'C'hortoz
e ene da zonet;
34 Ennon-me 'vo, tra 'vin er bed,
E
kastiz reizh eus e dorfed
35 E-keñver ar Barzh na chom
ken
Etre Roc'h-Allaz ha Porz-gwenn